Белгілі бір өнімдерді пайдалану жүрек-қан тамыры ауруларының пайда болу қаупін арттырады немесе олардың ағымын ауырлатады. Азық-түлік әдеттерін өзгерту оңай емес, әсіресе, егер фастфуд, алкогольді және тағы басқаларды қамтитын жылдар бойы дұрыс тамақтанбаған жағдайда. Жаңа піскен көкөністерден пайдалы салат жасағаннан гөрі, шұжықпен бутерброд жасау әлдеқайда оңай. Дегенмен, рационды түзету бір қарағанда соншалықты қиын емес.

Алдымен дұрыс тамақтанбаудың зияны не екенін және ол ЖҚА қаупін қалай тудыратынын анықтаймыз. Майлы, өткір және тұздалған тамақты үнемі жеу қан тамырларының икемділігіне нашар әсер етеді және қан ағымын бұзады, бүйректің ағзадан сұйықтықты шығаруына кедергі келтіреді, бұл жүрек пен қан тамырларына қосымша жүктемеге әкеледі. Бұдан басқа, сұйықтықтың кідіруінен жоғары артериялық қысым дамиды

Жылдам көмірсулар – құрамында қант, нан-тоқаш және макарон өнімдері бар өнімдер де денеге дос емес. Олардың гликемиялық индексі жоғары, яғни ағзаға түскен кезде олар қандағы қантты тез арттырады, майға айналады және инсулин деңгейін көтеруге итермелейді.

Холестерин және ЖҚА дамуы

Холестерин — бұл біздің ағзамыз өндіретін және оның әрбір жасушасының құрамында болатын зат. Оған қоса, біз оны жануарлардан алынатын тамақтан: жұмыртқадан, балықтан, еттен, сүттен және субөнімдерден аламыз. Холестерин сондай-ақ жасушалар үшін құрылыс материалы болып табылады, яғни онсыз жасай алмаймыз. Бірақ мәселе холестеринді жасушаларға жеткізуге жауапты белок-транспортерлермен — липопротеиндермен қоршалады, олардың түріне қарай ол «жақсы» немесе «нашар» болады.

«Жақсы» холестерин жоғары тығыздықтағы липопротеиндермен (ЖТЛ) қоршалған және одан әрі қайта өңдеу үшін қажетті жасушаларға еш қиындықсыз жеткізіледі. «Нашар» холестерин тығыздығы төмен липопротеиндердің (ТТЛ) құрамында болады және атеросклеротикалық түйіншектерді қалыптастыра отырып,  қан тамырларының қабырғаларына бекітіледі.

Жаңадан келген нашар холестерин өсіп келе жатқан түйіншікке жабысып, оны ұлғайтады, өз кезегінде түйіншек тамырдың бір бөлігіне айналып, оның қабырғаларын тарылтады және қан ағымы бұзылады. Нәтижесінде тарылған қан тамыры арқылы қанды өткізуге тырысып, жүрек анағұрлым қарқынды жұмыс істей бастайды. Бұл артериялық қысымның көтерілуіне әкеп соғады. Содан кейін түйіншек үзіліп, тамырдың бітелуі мүмкін — нәтижесінде ишемия пайда болады немесе инсульт болады

Тамақтану қандай болуы тиіс

Дәрігер әрбір пациентке жеке таңдайтын диетаны сақтай отырып, жүрек-қан тамыры ауруларының дамуын болдырмауға болады. Бірақ ортақ қағидаттар бар:

• Күнделікті жалпы калорияның үштен біріне дейін май тұтынуды азайтыңыз. Мыналардан аулақ болыңыз: майлы ет, фарш, шұжық және сосиска сияқты жануарлардан алынатын өнімдердегі қаныққан майлар; трансмайлар — олар майда, салаттарға арналған құймаларда болады, тәттілер мен десерттерде бар. Осы майлардың барлығы атеросклеротикалық түйіншектердің пайда болуына ықпал етеді
• Дайындау үшін құрамында моноқаныққан майлар (мысалы, зәйтүн және арахис) немесе жартылай қаныққан майлар (соя, жүгері және күнбағыс майы) бар майларды таңдаңыз
• Өзіңіздің мәзіріңізді белок өнімдерімен түрлендіріңіз. Бұл майсыз ет болуы мүмкін — тауық немесе күркетауық, сондай-ақ балық. Апталық мәзірге 2-3 балық тағамын қосыңыз, бұл инфаркт қаупін 30% төмендетеді.
• Ағзамен баяу және жақсы сіңетін дұрыс көмірсутектерді қосыңыз: ірі ұнтақталған жармалар, ірі тартылған ұннан жасалған бұйымдар. Көкөністерді қосыңыз, олар артық холестерин мен токсиндерді клетчатка есебінен «тазартады». Сондай-ақ, жемістер, жидектер, құрғақ жемістер мен жаңғақтар жесеңіз, жүрек ризашылығын білдіреді
• Тәулігіне алты рет кішкентай порциялармен тамақтаныңыз. Бұл қандағы қант деңгейін бақылауға, майды тиімді кетіруге және холестерин деңгейін реттеуге көмектеседі
• Тұздың мөлшерін азайтыңыз – оның артық болуы оның құрамындағы натрийдің салдарынан артериялық қысымға нашар әсер етеді. Тағамға дәм беру үшін тұзды шөптерге, дәмдеуіштерге немесе дәмдеуіштерге ауыстырыңыз
• Су ішуді ұмытпаңыз. Сусызданбаған кезде өзіңізді сергек сезінесіз және азырақ жейсіз. Ең дұрысы күніне 1-2 литр су ішу керек, бірақ дәрігер сұйықтықты тұтынуды шектеуге кеңес бермесе ғана. Ал қою шай, кофе және алкогольді алып тастау немесе шектеген жақсы – олар жүрек-қан тамыры жүйесіне нашар әсер етеді.

ЖҚА кезінде дұрыс тамақтану — үкім емес, ол дәмді де, пайдалы да. Жаңа диетаны қабылдау сізге кішкене ойлау өзгерісіне көмектесуі мүмкін: бұдан былай сізге тыйым салынған азық-түліктерді сағынумен ойлаудың орнына, сіз жеткілікті түрде жей алатыныңызға назар аударыңыз.